Şiirler ve Anılar
Alper Öz
Aralık 2017, 268 sf.
Okur kendine Türkçe/Edebiyat derslerinden kalma kötü bir alışkanlıkla “şair burada ne anlatmak istemektedir?” sorusu her şiir okumasından sonra refleks olarak sorabilir. Bir sonraki soru “neden yazmıştır?” olabilir. Söz konusu şiir okurun anadili dışında yazılmış bir şiirse bu sorulara “Orijinalinde kim bilir neler hissetmiştir? Şiir çevrilebilir mi ki?” soruları da eklenebilir. “Şiirler ve Anılar” kitabı da Edgar Allan Poe’dan seçilen 30 şiiri temelde bu üç soru üzerinden incelemek amacıyla hazırlanmış. Kapak tasarımı ve sunumu Edgar Allan Poe’nun “Şiirler ve Anılar” adında telif bir kitabıymış gibi bir izlenim vermek üzere tasarlanmış, ama Poe’nun öyle bir kitabı olmadığı bilinmektedir. Arka kapağa bakıldığında, kitabın aslında Osman Tuğlu’nun Poe’nun şiirlerini tercüme ettiği, Mine Yazıcı’nın şiirleri açıklamaya çalıştığı bir ortak çalışma ürünü olduğu anlaşılmakta. Bu sebeple bence kitabın adı “Edgar Allan Poe Şiirleri ve Anıları” olabilirdi.
Şiir çevirisinin yapılabilirliği, ne şekilde yapılabileceği gibi konular yıllardır güncelliğini korumakta. Şiir çevirilerinin şairler tarafından yapılmadığı çoğu durumda gördüğümüz gibi, bu kitaptaki çeviriler de çoğunlukla birebir yapılmış. Kelimelerin bir araya geldiklerinde en “şairane” anlamı verecekleri ön görülen Türkçe karşılıkları seçilmiş.
Şiir çözümlemeleriyse görece popüler olan şiirlerde çoğunlukla kıta kıta, diğerlerinde şiirin geneline değinen kompozisyonlarla, akademik sayılabilecek boyutta ve imgeler “açıklanmış.” Açıklamalarda, şiirin yazıldığı ya da yazılırken esinlenilen döneme bağlı kalınmış. Akademik bir kaynak olarak düşünülebilir. Bir diğer amaç olan “Poe’yu çevireceklere yeni ufuklar açmak”, yukarıda bahsettiğim gerekçelerle çok gerçekleştirilmiş sayılmaz.
